Een goede maand geleden las ik in een ornithologisch magazine een artikel over ‘de dominant pastel’ valkparkiet [Nymphicus hollandicus]. Zonder afbreuk te willen doen aan de verdienste van de auteur kan ik stellen dat het met zekerheid een heel opbouwend en interessant artikel voor de fokkers van deze vogels is. Helaas werd de oude terminologie hier nog gebruikt en spreekt de auteur nog van dominant pastel, waardoor jongere kwekers zich nu zeker zullen afgevraagd hebben wat ‘een dominant pastel’ eigenlijk is, want deze mutant is toch al minstens 5 jaar gekend als ‘dominant gezoomd’.
De oorzaak van deze verwarring moeten we gaan zoeken in het verleden. Toen men deze mutant voor het eerst te zien kreeg was uiteraard de hamvraag welke mutant het precies is. Omdat men toen zelf geen afdoende antwoord kon geven op die vraag werd de term ‘dominant pastel’ voorlopig in het leven geroepen. Een jammerlijke keuze, want dit was eigenlijk een verkeerde term waardoor deze verwarring had kunnen vermeden worden. Er zijn sinds 1999 immers verschillende internationale afspraken opgesteld voor wat betreft de namen voor kleurmutanten bij psittaciformes (papegaaiachtige), en één van deze afspraken stelt dat de naam ‘pastel’ voorbehouden is en gebruikt dient te worden voor een mutatie type albinisme, welke autosomaal recessief vererft en een allele is van het a-locus is. (Andere mutanten op dat a-locus zijn bv NSL ino). Dit is hier bij deze mutant absoluut niet het geval. Dus dominant pastel kon eigenlijk niet.
Maar goed, we hebben dan maar gewacht tot na het veeronderzoek om een definitieve naam voor te stellen. En een goede vijf jaar geleden was het dan zover. Na onderzoek, werd geconcludeerd dat men de term ‘dominant pastel’ beter vervangt door dominant edged of als je dan toch nog een Nederlandse term wil door dominant gezoomd. Deze term is dan ook al door verschillende internationale organisaties overgenomen en wordt door de internationale werkgroep valkparkieten ook naar voor gebracht.
Dit voorstel voor naamsaanpassing is gebaseerd op volgende vaststellingen: Deze mutant bij de valkparkiet vererft autosomaal incomplete dominant. Veeronderzoek toont zeker geen duidelijke vorm van albinisme en laat ons vermoeden dat, bij deze mutant, ook andere nog factoren dan tyrosinase bij betrokken zijn. De manier van vererven, het fenotype en de pigmentvorming bij deze mutant is daardoor identiek aan de mutatie welke al sinds de jaren 1990 gekend is bij onderandere Agapornis fischeri en die we dominant gezoomd of met de internationale term dominant edged noemen.
Afhankelijk van het genotype spreken we van EF dominant edged (gezoomd) en DF dominant edged (gezoomd). Deze dominant edged mutant zorgt dan ook bij EF (EF vogels) vogels voor de typische zomen op de veren van het vleugeldek. De DF (dubbelfactorige) vogels zorgen voor verdere opbleking van het eumelanine. Vandaar ons voorstel destijds om ook de naam dominant edged of dominant gezoomd te gebruiken voor deze mutant. (zelfde mutatie, zelfde naam, logisch toch..) Helaas, zoals men in dat artikel kan lezen, wordt de term dominant pastel zelfs nu nog regelmatig gebruikt. Een zoveelste bewijs dat deze kwakkels heel moeilijk rechtgezet kunnen worden.
Nogmaals, alle respect voor de auteur, want ik vermoed sterk dat voor hem deze info nog niet beschikbaar was, vandaar deze, voor mij belangrijke aanvulling.
Uiteraard besef ik ook dat, niets of niemand, iemand kan verplichten om andere namen te gaan gebruiken, maar …………….. was het enkele jaren geleden nu niet precies één van de grote doelstellingen van de bonden om eenvormigheid te creëren om zo onze hobby internationaal meer kansen te geven en onze hobby wetenschappelijk verantwoord te houden? Toch iets om over na te denken en zeker een belangrijk factor willen we in de toekomst nog serieus genomen worden.
